AYNKEF

AYNKEF

KAYAPINAR(AYNKEF) TARİHÇESİ

KAYAPINAR BELDEMİZİN GENEL VE İDARİ TARİHÇESİ HAKKINDA ÖZET BİLGİ KAYAPIN'IN TARİHÇESİ :KURULUŞU : Kayapınarın kuruluşu Artukoğulları devletinin bölgeye hakim olduğu döneme rastlar .M.S.10 yy.da büyük Selçuklu devletinin yıkılışı ile Artukoğulları bölgeyi istila eder.Melik Sökmen devrinde (II.yy) Artuk devleti genişleyerek batıda Halep , Doğuda Musul ve Bitlis ,Kuzeyde Habur, Güneyde Dauzuru içine alır.O sırada Midyat bölgesinin merkezi Derizbindir.Bugünkü adıyla (Acırlı Belediyesi) beldesi .Derizbin Artuk devletinin merkezi Başkenti olan Mardin ve Hasankeyf ile diğer şehirler Musul ,Halep arasında irtibat vazifesini görmekteydi.Derizbin köyleri Artuklulara bağlı yarı müstakil beylikler olarak hüküm sürdürüyorlardı.(Tarihi el müstesa el düvel)Kayapınar yerinin bol sulu ve mera durumunda olması Derizbin beylerinin dikkatini çekmiş burayı kendilerine ait bir yerleşim yeri yaparak hayvanlarını beslemek için buraya birkaç ev yaptırıp kendi aralarında paylaşmışlardır.(14.yy da )Timur 1401 yılında düneysir (Kızıltepe )’ye gelip , Artukluların en kahraman ve en akıllı hükümdarı ise sultanı esir alıp , Semerkanta götürmüş daha sonra serbest bırakmıştır.Mervanilerin büyük sultanı Halil Sultan DİYARBAKIR önünde İsa Sultanı yenmesi ve Diyarbakırı istila etmesi üzerine Artuklu Devleti yıkılır.Mervaniler Mardini de ele geçirirler .Bölgeye daha sonra Eyyübiler hakim olurlar. Bu sıralarda (AYNKEYF) Kayapınar bağımsız bir yerleşim yeri durumuna gelir.Bölgenin çeşitli yerlerinden bir çok insan buraya gelerek yerleşirler.1535 yılında bıyıklı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusuna katılır.1810 yılında Midyat ın İlçe olması ile Kayapınar Midyata bağlı bir köy olur.1926 yılında Gercüş Midyata bağlı bir köy iken , İlçe yapılır.Kayapınarda nahiye merkezi yapılarak , Gercüş’e bağlanır.1315 ( 1889) yılında Kayapınarda bir kadınını bulunduğu (Kadı Seyfettin Eferdi ) olduğu bilinmektedir.Bu durumda o tarihlerde Kayapınarın Osmanlı yönetimi içinde bir kaza (Bugünkü anlamı Nahiye ) olduğunu göstermektedir.Bu sıralarda Şeyh İbrahim hazretlerinin Kayapınara yerleşmesi ile Kayapınar bölgenin bir ilin merkezi durumuna gelir .Daha yaygın bir göç olayı ile Kayapınar daha kalabalık merkez haline gelir.Arapça deyimle (Aynkeyf) olarak anılan bugünkü Kayapınar kendisine bağlı bölgenin (HABİZBİNİ) olarak bilinmesi nedeni ile Cumhuriyet döneminde adı HABİZBİNİ olarak düzeltilir.1960 yıllarında bölge köy isimlerinin Türkçeleştirilmesi sebebi ile AYINKAF ismi aynı anlama gelen ( AYN=Pınar) (KEF=Kaya) tabiri ile aynı anlama gelen Kayapınar olarak değiştirilmiştir.Kayapınarın bucak merkezi olması nedeni ile Hisar, ve Doruk köyünde kurulan Jandarma Karakolunda Kayapınara taşınır.Cumhuriyet döneminde Kayapınar kendisine bağlı 18 adet köy ile mezraların yakın çevresinde bulunan yakın ilçelere bağlı köylerin alışveriş ve sanat ile diğer idari hizmetlerinin merkezi durumuna ve canlılılğını sürdürmüştür.1989 yılında Belediye teşkilatının daha da canlaşmış ve gelişmiştir.1990 yılında Batmanın İl olması Gercüş İlçesi ile birlikte Kayapınar da Batman iline bağlı bir belde drumuna getirilmiştir.1994 yılı sonrasında ekonomik yönde gerekli imkanların eksik olması nedeni ile belde nüfusunda azalmaların olduğu , büyük kentlere göçlerin yoğunlaştığı görülmektedir.1990 yılında belde nüfusu 3619 iken, 1997 yılında yapılan nüfus tespitinde beldenin nüfusu 2420 olarak belirlenmiştir.Bunun en büyük etkeni ise beldede iş imkanlarının yaratılamaması ve terör olaylarının bölgede baş göstermesi ile köyden büyük kentlere göçün oluşmasıdır.Zamanla terör olaylarının azalması büyük kentlerde meydana gelen depremler ve bölgede iş imkanlarının gelişmesi ile kentten köye geri dönüş başlamıştır.2000 yılında yapılan genel nüfus sayımında nüfusta %30 oranında artış olmuştur.(Resmi sonuç 5226) olmuştur.BELDEMİZİN JEOPOLOLİTİK KONUMUNUN ASKERİ AÇIDAN ÖNEMİBeldemizin yerleşim biriminin Diyarbakır , Mardin , ve Batman illerinin ucra topraklarının ılıman ikliminin hüküm sürdüğü , 32 köyün bağlantısının sağlandığı , bir alanda olması Jeopolitik durumunu arttırmaktadır.Yerleşim yeri itibarı ile uygun konuma sahiptir.Köylerin hemen hepsi ile karayolu bağlantısı mevcuttur.Kayapınar ile Dicle nehri arasındaki köylerinin bağlantısının yalnızca Kayapınardan yapılabilmesi ayrıca Kayapınarın önemini arttırmaktadır.Köylerin tümüne daha iyi ulaşım durumu sağlanması halinde herhangi bir durumda asayiş güvenliği daha çabuk sağlanacaktır. KAYAPINAR’DA BELEDİYE TEŞKİLATININ KURULUŞU-GELİŞİMİ VE BGÜNKÜ DURUMUKayapınar merkezinde 1987 yılında yapılan seçim sonucunda , Belediye kurulması kabul edilmiş Mart 1989 yılında yapılan seçim sonucunda Belediye fiilen faaliyete başlamıştır.1987 yılından 1989 yılına kadar olan payların birikmesi yeni bir belediye sıfatını alması ile büyük bir gelişme sağlamış zamanla dönem içerisinde gerçekleşen itibarı ile mevcut işçi-memur personellerine maaş ödeyemeyecek duruma gelmiştir.Belediye teşkilatının kurulduğu ilk dönemde Belde nüfusunda hızlı bir artış olduğu ancak 1994 yılı ve sonrasında Beldemizde gerekli imkanların sağlanamadığı görüldüğünden Büyük kentlere göçlerin arttığı görülmektedir.BELDEMİZİN EKONOMİK YAPISI :Bu bölgede arazinin özellikleri tarımsal ürünlerin cins ve miktarı ticari durumu , Kooperatifçilik ,Pazar ilişkileri , sanayi kuruluşları, işyerleri ve bürolarda çalışan işçi sayısı , hayvancılık durumu , ekonominin gelişme yönü ve olanakları ;a) Arazinin Özellikleri : Arazi yapısı genel olarak alçak tepeler ve aralarındaki vadi ve düzlüklerden oluşur.Arazinin büyük bölümünde tarım yapılır.Tarım arazilerinin yaklaşık % 15’inde sulu tarım yapılır.b) Tarımsal Ürünlerin Cins ve Miktarı : Bölge iklim özelliğinin gerektiği her türlü ürün yetiştirilir.Verim genel olarak düşük olmakla birlikte en çok yetiştirilen ürünler , huhubat 700 ton, Üzüm 500 ton, meyve çeşitleri 400 ton, sebze çeşitleri 200 ton , ceviz 30 ton civarında üretim yapılmaktadır.1993-94 yıllarından sonra bölgede artan terör olaylarından zamanla üretimlerin azaldığı görülmüştür.c) Ticari Durum : Kayapınar’a bağlı köyler ile diğer İlçelere (Savur,Gercüş,Midyat bağlı ve yakın köylerin ticaret merkezi durumundadır.Çevrede yetiştirilen ürünlerin büyük bir bölümü Kayapınar’da satılmaktadır.İhtiyaç fazlası olan ürünler Midyat ve Batman iş pazarlarına sevk edilmektedir.Ancak terör olaylarının artması Kayapınara bağlı köylerin özellikle etkilendiği ve bu nedenle birçok köyün boşaldığı diğer köylerde de nüfus sayısında azalmalar olduğu bu nedenle bu köylerin boşalmasıyla da Kayapınar beldesinide etkilemiştir.1994 yıllarında Kayapınarda 25 ad.Küçük ticaret merkezi (Manav , Bakkal , Demirci vb.) bulunmaktaydı.Bağlı köyler ile yakın çevrede bulunan 15-20 kadar köyün günlük ihtiyaçları ile el sanatları ile ilgili ihtiyaçları buradan karşılanırdı.Birim merkezinde tüketilen diğer sanayi ürünleri ev aletleri giyim ve yiyecek ihtiyacının büyük bir bölümü ise yakın il ve İlçeler ile komşu arap ülkelerinden karşılanmaktaydı.d) Kooperatifçilik ve Pazar İlişkileri : Birim merkezinde kooperatif yoktur.1984 yıllarında özel kişiler tarafından halı dokumacılığı kooperatifi kurulmuş, ancak gerekli işçilerin temin edilememesi bu gibi faaliyetin son bulmasına sebep olmuştur.Sanayi ve diğer üretim ürünleri Adana, Gaziantep, gibi büyük şehir merkezlerinden karşılanmaktadır.Ev aletleri ile elektronik eşyanın büyük bir bölümü yurt dışından gelmektedir .e) Sanayi Kuruluşları : Birim merkezinde fabrika ve büyük sanayi kuruluşu yoktur.Ancak el sanatları ve küçük atölyeler yönünde gelişmiş durumdadır. Çevrede bulunan tüm köylerin marangoz işleri vb.işlerin genellikle çoğu Kayapınar’dan sağlanmaktadır.Birim merkezi 1994 yıllarında 12 marangoz atölyesi (30 ad. Çalışan) 4 Demirci ve Kaynakçı atölyesi (12 ad.çalışan )4 sobacı 4 tamir atölyesi, 3 semerci , 2 elektrikçi dükkanı , 1 Halıcılık kooperatifi , (20 ad.çalışan), 3 değirmen, 2 saat tamircisi, 3 elektrik tesisatçısı , 2 ad.su tesisatçısı , 2 nalband, 2 ad.lokanta , 5 ad.kasap, 2 fırın , 2 kıraathane , 30 ad.inşaat ustası ve kalfası (Demirci , Sıvacı , Kalıpçı vs.)2 ad.Radyo Tv.tamir atölyesi 2 Berber , 1 oto tamircisi faaliyet görmekte idi.Bugünkü tarih itibarı ile bunlarla beraber Beldemizde inşaat işlerine ek olarak birçok kartonpiyerci , karo , fayans , mermer, ve alçı sıva ustaları da mevcuttur.f) Hayvancılık : Birim merkezinde ve birim merkezine bağlı köylerde hayvancılık, genellikle tarım işleriyle birlikte yürütülmektedir.Hayvancılıkla uğraşma işi tarımda olduğu gibi yıldan yıla azalmaktadır.Birim merkezinde keçi koyun inek ve kümes hayvancılığı yapılmaktadır.g) Ekonomik Gelişme Yönü ve Olanakları : Kayapınar beldesi yakın çevrenin ticaret ve sanat merkezi durumundadır.Belediye teşkilatının kurulmasıyla birlikte gerek sanat alanında gerekse diğer alanlarda daha iyi bir canlılık ve daha iyi bir gelişme görülmüştür.BİRİM MERKEZİNİN EKONOMİK VE KÜLTÜREL YÖNDEN BİR ÇEKİM (CAZİBE ) MERKEZİ DURUMUN BULUNUP BULUNMADIĞI :Kayapınar Beldesi öteden beri sanayi kalkınma çabası içerisindedir.Merkezde faaliyet gösteren uzun bir tecrübe birikimine sahip zanaat ve hizmet kuruluşları çevre köy ve İlçelerden bir çok kişiyi buraya çekmektedir.Esnaf ve sanatkarların kaliteli ve ucuz hizmet vermeleride bunda büyük rol oynamaktadır.Halk yeniliğe ve gelişmeye karşı istek ve çaba içindedir.Birim merkezi kültürel açıdan da eskiden beri çevredeki köylerin merkezi durumundadır.Çevredeki köylerin ilkokullarından ortaokulu okumak için buraya gelmektedirler.Ama ne yazık ki birkaç seneden beri Lise binası inşa edildiği halde bir lise okulu açılamamıştır.İlköğretim okulundan mezun olan öğrencilerin çoğu maddi imkansızlık yüzünden başka yerlere gidipte okul okuyamamaktadır.Temennimiz mevcut olan lise binasını bir an önce eğitim ve öğretime açıp mağdur olan öğrencilerin eğitimlerine devam etmeleridir.BİRİM MERKEZDE MEVCUT KAMU KURUM VE KURULUŞLAR :a) 1 Belediye Binası (3 Katlı )buna bağlı olarak mezbahaneb) 2 İlköğretim Okulu Binası (İkiside üç katlıdır)Buna bağlı olarak 4 adet lojman (10 Daire ) 2 Saha , 1 Lise Binası (Boş) iki katlıdır.c) 1 Sağlık Ocağı Binası Buna bağlı olarak 4 lojmand) 1 Jandarma Karakol Binası (Üç katlı ) buna bağlı 2 lojmane) 1 Tarım Grup Teknisyenliği Binası buna bağlı 2 lojmanOKUL DURUMU :Birim merkezinde eğitim ve öğretim faaliyetleri 1980’li yıllarda başlamış hala 2 ayrı binalı bir ilköğretim okulu bulunmaktadır.Bu günkü tarih itibarı ile okuldaki mevcut öğrenci sayısı 650-700 civarındadır.Birim merkezindeki öğrenciler Liseyi okumak için Birim merkezinin dışına çıkmak zorunda kalıyorlar.Birim merkezinde eğitim ve öğretime açılmamış 2 sahalı 2 katlı lise bulunmaktadır. TURİZM AÇISINDAN ÖNEMİ :Birim merkezinin yakın çevreye göre daha bol yeşilliğe sahip olması bol küçük su kaynakları ve çevrelerinde mesire yerlerinin olması iç turizm yönünden önem taşımaktadır. Yeşilliğin ve meyvenin bol olması da yaz aylarında bir çok kişiyi dinlenmek için buraya çekmektedir.Ayrıca yakın ve uzak yerlerden bir çok kişi birim merkezinde bulunan büyük zatlara ait türbe ve ziyaretleri görmek için görmek için gelmektedir.SOSYAL DURUM VE ETNİK YAPI :Birim merkezinde Türk kültürü ve sosyal yapısı etkindir.Okuma oranı erkeklerde % 100 , bayanlarda % 60 tır.Halkın % 100’ü müslümandır. Dil olarak Arapça konuşulmakta halkın hepsi Türkçe , yaşlı kesimlerde Kürtçe dilini bilmektedirler.BİRİM MERKEZİNE BAĞLI KÖYLERİN ELEKTRİK VE SU ŞEBEKELERİNİN DURUMU YENİCE KÖYÜ : Elektrik ve su şebekesi mevcuttur.DORUK KÖYÜ : Elektrik şebekesi mevcut olup su şebekeleri bulunmamaktadır.Su ihtiyaçlarını köylerinden 500 m uzaklıktaki çeşmeden karşılamaktadırlar.GÖKÇE KÖYÜ : Elektrik şebekeleri mevcut olup su şebekeleri bulunmamaktadır.GEÇİT KÖYÜ : Elektrik şebekeleri mevcut olup su şebekeleri bulunmamaktadır.KANTAR KÖYÜ : Elektrik şebekeleri mevcut olup su şebekeleri bulunmamaktadır.KAYAPINAR BELDESİNİN COĞRAFİ YAPISI VE ÖZELLİKLERİ :Kayapınar Beldesi Mardin , Siirt, Batman, ve Diyarbakır illerinin orta yeri denilebilecek bir bölgede yer almaktadır.Kayapınar ve çevresinin arazi şekli olarak alçak tepeler ve aralarındaki vadi ve düzlüklerden oluşur.Tepelerin en yükseği 1396 m. yüksekliğindeki Ziyaret tepesidir.Sarp ve zor ulaşılabilecek bir .bölgesi yoktur.Tüm bölge gelişme ve ulaşma özelliğine sahiptir.Doğusunda Gercüş İlçesi , Güneyinde Midyat , Batısında Savur ve Kuzeyinde Dicle Nehri ile Batman İli bulunmaktadır.Çevredeki İl ve İlçelere Uzaklığı :Midyat İlçesine 30 km. Savur İlçesine 35 km. Gercüş İlçesine 55 km. Batman İl merkezine 105 km.Mardin il merkezine 90 km.Diyarbakır il merkezine de 150 km. uzaklıktadır .İklim olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesinin orta-güney kesiminin özelliklerine sahiptir.Yakın çevresine nazaran daha sık ağaçlı ve sulak olması ile bölgenin diğer kesimlerinden daha fazla yağış alma özeliğine sahiptir.ULAŞIM DURUMU :Çevresinde bulunan Midyat , Savur ve Gercüş İlçelerine asfalt yolla bağlıdır.Gercüş İlçesi ile olan kara yolu bağlantısı genellikle Midyat üzerinden sağlanmaktadır.Kayapınar bağlı 14 köy ile çevresinde bulunan diğer ilçelere bağlı köylerin bazıları toprak tesviye ve çakıl döşeli yollarla bağlıdır.BİTKİ ÖRTÜSÜ :Kayapınar çevresindeki tepeler ile alçak dağların tümüne yakın bülümü meşeliklerle kaplıdır.Ayrı yeten badem, ceviz, fıstık, kiraz, erik vb. meyve ağaçlarıyla kavak, iğde ve söğüt ağaçları da bulunmaktadır. Ayrı yeten asma bağlarıyla da meşhurdur.BİRİM MERKEZİ İLE KÖYLERİN ADLARI BAĞLILIK DERECELERİ VE 1980-1985-1990 ve 1997 YILI NÜFUS SAYIMLARINA GÖRE NÜFUSLARIKÖYÜN ADI : BAĞLI BULUNDUĞU İLÇE 1980 1985 1990 1997KAYAPINAR (Belediye) GERCÜŞ 2148 2117 3619 2420HİSAR (Belediye) “ 1502 1439 1414Yenice Köyü “ 222 408 374Taşçı Köyü “ 281 267 175Geçit Köyü “ 326 473 392Kömürcü Köyü “ 1002 766 585Sapanlı Köyü “ 538 548 498Bağlıca Köyü “ 542 297 296Doruk Köyü “ 285 273 419Tepeçik Köyü “ 500 483 534Gökçe Köyü “ 355 237 232 187Yayladüzü Köyü “ 569 359 132 Köy boşaldıArdıçlı Köyü “ 412 286 332Bağözü Köyü “ 285 346 44Koyunlu Köyü “ 168 157 41Kıslak Köyü “ 258 44 133Kantar Köyü “ 197 243 175Sarıkaya Köyü MİDYAT 707 590 541İçören Köyü SAVUR 927 1181 1300Bengisi Köyü “ 275 214 300Gölbaşı Köyü “ 610 530 580Akyürek Köyü “ 372 409 532Armutalan Köyü “ 490 532 642Kayacıklar Köyü “ 192 196 215Ormancık Köyü “ 179 185 203Yukarıda adları yazılı köylerin 17’si Cumhuriyet döneminden itibaren Sosyal Ekonomik , Asayiş , ve idare bakımından Kayapınar Bucak merkezinden belirli tarihe kadar bağlı olup , yakınlık , ulaşım ve pazar ilişkileri bakımından Kayapınar ile daha yakın ilişki içinde olduğu Esnaflık ve diğer küçük el sanatları ilgili ihtiyaçları Kayapınarda karşılanmaktaydı.1990 ve 1997 yılı nüfus sonuçlarından da anlaşıldığı gibi köylerde nüfus azalması bazı köylerde ise köyün tamamıyla boşaldığı bunlarında ana sebebi son zamanlar görülen terör olayları sebebiyle meydana gelen göçler yüzündendir.Kayapınar merkezinin 1989 yılından itibaren nüfusunda görülen nüfus artışı 1997 yılında yapılan nüfus tespitinde de anlaşıldığı üzere bölgede yaşanan terör olayları Beldeye gerekli olan yatırımların yapılmaması ve belde halkına iş imkanlarının yaratılmaması nedeniyle Kayapınar beldesinden de büyük kentlere göçlerin zamanla arttığı görülmektedir.Bunun akibetin de Batman’ın il olmasına mütakip Kayapınar beldesine bağlı Hisar, Kömürcü , ve Sapanlı köyleri Belediyelik sıfatını alıp Kayapınar’dan ayrılmışlardır.Sarıkaya köyüde Midyat ilçesine bağlanmıştır.KASABALARIN VE KÖYLERİN BİRİM MERKEZİ İLE İL MERKEZİNE OLAN UZAKLIKLARI MEVCUT YOLLARIN NİTELİKLERİ-ULAŞIM VE HABERLEŞME OLANAKLARIKÖYÜN ADI KAYAPINAR’A İL MERKEZİNE ULAŞIM DURUMU HABERLEŞME UZAKLIĞI UZAKLIĞI DURUMU Sarıkaya 5 km 105 km Asfalt Yol TelefonYenice 4 km 105 km Stablize Yol “Taşçı 3 km 113 km Stablize Yol “Hisar 7 km 115 km Asfalt Yol “Geçit 9 km 103 km Stablize Yol “Kömürcü 11 km 106 km Asfalt Yol “Sapanlı 13 km 109 km Asfalt Yol “Bağlıca 9 km 116 km Toprak Yol YokDoruk 4 km 114 km Asfalt Yol TelefonTepecik 5 km 115 km Asfalt Yol “Gökçe 7 km 117 km Asfalt Yol “Yayladüzü 10 km 120 km Toprak Yol YokArdıçlı 8 km 118 km Toprak Yol “Bağözü 6 km 110 km Asfalt Yol “Koyunlu 18 km 40 km Asfalt Yol “Kışlak 15 km 42 km Asfalt Yol “Kantar 30 km 30 km Asfalt Yol Telefonİçören 8 km 110 km Asfalt Yol “Bengisu 8 km 108 km Toprak Yol “Gölbaşı 11 km 112 km Asfalt Yol “Akyürek 14 km 114 km Toprak Yol “Armutalan 16 km 118 km Toprak Yol “Kayacıklar 17 km 119 km Toprak Yol “Ormancık 19 km 121 km Toprak Yol “Mardin - Siirt ile Nusaybin - Batman arasında yapılması programlanan yolların açılması ve Dicle Nehri üzerinde bir köprünün kurulması halinde gere Kayapınar merkezinin gerek Kayapınara bağlı köylerin Batman İl merkezine olan uzaklıklarında 60-70 km civarında azalmalar olacaktır.

Yayın yok.
Yayın yok.